ای پدر ما که در آسمانی،
تقدیس شود نام تو، بیاید ملکوت تو.
انجام شود اراده تو، روی زمین، چنان که در آسمان.
نان روزانه ما را امروز به ما ده.
ببخشای گناهان ما را.
چنانکه ما نیز می بخشیم بدهکاران خود را.
و ما را در وسوسه میاور.
بلکه ما را از شریر رهایی ده.
زیرا ملکوت و قدرت و جلال از آن توست. آمین.
دعای ای پدر ما به زبان لاتین:
Pater noster, qui es in caelis:
sanctificetur nomen tuum; adveniat regnum tuum;
fiat voluntas tua, sicut in caelo et in terra.
Panem nostrum cotidianum da nobis hodie;
et dimitte nobis debita nostra,
sicut et nos dimittimus debitoribus nostris;
et ne nos inducas in tentationem;
sed libera nos a malo.
Quia tuum est regnum, et potestas, et gloria
in saecula. Amen.
دعای ای پدر ما تنها دعایی است که عیسی (یسوع یا یشوعا) خود به شاگردانش آموخته است (مت، 6: 9-13؛ لو، 11: 2-4). به همین دلیل هم دعای ای پدر ما، «نیایش خداوند» نیز نامیده می شود. مسیحیانِ همه مذاهب مسیحی این نیایش را روزانه، چه در مراسم نیایشی کلیسایی و چه به صورت شخصی می خوانند. عبارتِ تکمیلیِ «زیرا ملکوت...» در آموزه دوازده حواری (Didache`، نشأت گرفته تقریباً از سال 150 پس از مسیح) نیز ادا شده است و همواره می توان آن را به دعای ای پدر ما افزود.
دعای ای پدر ما بنا به خواهش یکی از حواریون عیسی (یسوع یا یشوعا) پدید آمد که استاد خود را در حال دعا دید و خواست از شخص عیسی (یسوع یا یشوعا) بیاموزد که چگونه می توان به شکل درست دعا کرد ← 477.
-
دعای ای پدر ما از هفت درخواست خطاب به پدر مهربان ما در آسمان تشکیل شده است. سه درخواست نخست، به خدا و روشی مربوط می شوند که می توانیم با آن او را به شکل درست خدمت کنیم. چهار درخواست واپسین به نیازهای بنیادی ما در مقام انسان مربوط می شوند که در پیشگاه پدرمان در آسمان ادا می کنیم [2803-2806، 2857].
-
دعای ای پدر ما «کامل ترین دعا» (به گفته توماس آکوئین قدیس) و «چکیده کل انجیل» (به گفته ترتولیان قدیس) است [2761-2772، 2774، 2776].
دعای ای پدر ما فراتر از یک دعا است - این دعا به منزله راهی است که به شکل مستقیم به قلب پدر ما منتهی می شود. مسیحیان نخستین، این نیایش کهن کلیسایی را که در تعمید به هر فرد مسیحی عطا می شود، سه بار در روز می خواندند. ما هم نباید روزی را بدون آن بگذرانیم که بکوشیم نیایش پروردگار را به زبان آوریم، در قلب خود جای دهیم و در زندگی واقعی خود به آن واقعیت بخشیم.
ما از این رو شهامت آن را به خرج می دهیم که خدا را پدر خطاب کنیم که عیسی (یسوع یا یشوعا) ما را به نزد خود فراخوانده و به فرزندان خدا بدل کرده است. ما در پیوند با او که «در آغوش پدر است» (یو، 1: 18)، اجازه آن را می یابیم که او را «ابّا، پدر» خطاب کنیم [2777-2778، 2797-2800] ← 37.
-
پدران و مادران انسانیِ فرد، اغلب تصویر خدایی مهربان را که حکم پدر داشته باشد، مخدوش می سازند. اما پدر ما در آسمان با تجربه هایی که از والدین انسانی خود داریم، یکی نیست. ما باید تصویر خود از خدا را از تمامی تصاویر ناقص دیگر پاک سازیم تا بتوانیم با اعتمادی بی قید و شرط با او رویارو شویم [2779].
حتی انسان هایی که پدر تنی شان به آنان تجاوز کرده است، می توانند دعا کردن با دعای ای پدر ما را بیاموزند. اغلب این به منزله وظیفه ای در زندگی آنان است که خود را به محبتی سپارند که انسان ها با سنگدلی از آنان دریغ می دارند، اما به گونه ای فوق العاده و فراتر از هر درک و تصور انسانی، وجود دارد.
دعای ای پدر ما این امکان را فراهم می آورد که ما سراپا شادمانه دریابیم که فرزندان پدری واحد هستیم. فراخوان همگانی ما به آن است که پدرمان را ستایش کنیم و «یک دل و یک جان» (رس، 4: 32) با یکدیگر زندگی کنیم [2787-2791، 2801].
از آنجا که خدای پدر تک تک فرزندانش را به گونه ای منحصر به فرد محبت می کند، یعنی گویی ما تنها موجوداتِ خواستنی او هستیم، ما نیز باید با یکدیگر به شیوه ای نوین رفتار کنیم: سراسر صلح، توجه و محبت - تا هر فردی بتواند همان معجزه شورآفرینی باشد که در نظر خدا براستی هست ← 61، 280.
آسمان آنجاست که خدا باشد. واژه آسمان به مکان خاصی اشاره ندارد، بلکه به حضور خدا اشاره می کند که وابسته به مکان و زمان خاصی نیست [2794-2796، 2802].
نباید آسمان را در مکانی برفراز ابرها بجوییم؛ هرکجا که ما به خدا در جلالش و به همنوع خود در تنگنا روی آوریم، هرجا که از شادمانی محبت بهره مند شویم، هر جا که توبه کنیم و با خدا آشتی کنیم، همانجا به آسمان منتهی می شود. «نه آن که جایی که آسمان باشد، خدا هست؛ بلکه آنجا که خداست، همانجا آسمان است» (به گفته گرهارد ابلینگ Gerhard Ebeling) ← 52.
تقدیس کردن نام خدا به معنای آن است که او را فراتر از هرچیز قرار دهیم [2807-2815، 2858].
«نام» در کتاب مقدس به ماهیت اصلی یک فرد اشاره دارد. نام خدا را تقدیس کردن به معنای آن است که حقِ واقعیت وجودی او را ادا کنیم، او را به رسمیت بشناسیم، او را ستایش کنیم، برای او اعتبار و احترام قائل شویم و بنا به فرامین او زندگی کنیم ← 31.
هنگامی که در دعا می گوییم «بیاید ملکوت تو»، ندای آن را سرمی دهیم که مسیح، همان گونه که نوید داده است، دوباره بیاید و حاکمیت خدا را که پیشاپیش بر زمین آغاز کرده است، به شکل نهایی به اجرا گذارد [2816-2821، 2859].
فرانسوا فِنِلون Francois Fenelon می گوید: «خواستن همه آنچه خدا می خواهد، آن را همیشه خواستن، در هر فرصتی و بدون قید و شرط، این همان ملکوت خداست که امری به غایت درونی است» ← 89، 91.
هنگامی که برای تحقق فراگیر اراده خدا دعا می کنیم، خواستار آن هستیم که بر روی زمین و همچنین در قلب های تک تک ما، همان گونه شود که در آسمان واقع شده است [2822-2827، 2860].
تا زمانی که هنوز به نقشه های خود، اراده خود و تصورات خود وابسته باشیم، زمین نمی تواند به آسمان بدل گردد. یکی به نوعی خواستار چیزیست و دیگری خواستار چیزی دیگر. اما نیکبختی را زمانی می یابیم که به شکل مشترک همان چیزی را بخواهیم که خدا می خواهد. دعا به این معناست: برای خواست خدا بر زمین، تکه تکه جا بازکنیم ← 49-50، 52.
خواستِ نان روزانه، ما را به انسان هایی بدل می سازد که از نیکی خدای آسمانی شان هرچیزی را انتظار دارند، یعنی حتی کالاهای مادی و معنوی لازم برای زندگی. هیچ فرد مسیحی نمی تواند چنین خواسته ای را به زبان آورد، مگر آن که ابتدا به مسئولیت واقع بینانه خود برای آن عده در جهان بیاندیشد که در زندگی از حیاتی ترین چیزها بی بهره هستند.
-
«مکتوب است انسان نه محض نان زیست می کند، بلکه به هر کلمه ای که از دهان خدا صادر گردد» (مت، 4: 4، معادل تث.، 8: 3) [2835].
این کلام کتاب مقدس به ما یادآور می شود که انسان ها گرسنگی معنوی دارند که با ابزارهای مادی سیر نمی شود. ممکن است انسان از کمبود نان جان دهد؛ اما ممکن است از این رو هم جان بدهد که فقط نان دریافت کرده است. ما در ژرفنای خود از راه همانی که «کلام حیات جاودانی» (یو، 6: 68) را دارد، تغذیه می شویم و آن هم غذایی است که فاسد نمی شود (یو، 6: 27) - این یعنی همان← قربانی مقدس در آیین سپاسگزاری.
بخشش رحمت آمیز - آنی که ما به دیگران می بخشیم و آنی که خود در جست و جوی آن هستیم - امری قابل تفکیک نیست. اگر ما خود رحمت نداشته باشیم و به دیگران هیچ نبخشیم، رحمت خدا نیز به سوی قلب ما جاری نخواهد شد [2838-2845، 2862].
انسان های بسیاری هستند که عمری متمادی با خود در جنگ اند، زیرا قادر به بخشیدن نیستند. سد و مانع قطعی و نهایی عدم بخشندگی در آدمی سرآخر تنها در باز شدن چشم بصیرت به روی خدا برطرف می شود، خدایی که ما را زمانی به خود پذیرفت که «هنوز گناهکار بودیم» (روم، 5: 8). از آنجایی که ما پدری نیک داریم، بخشایش و زندگی مسالمت آمیز امری میسر است ← 227، 314.
از آنجا که ما هر روز و هر ساعت در خطر آن هستیم که به گناه فرو غلتیم و به خدا پاسخ رد دهیم، از خدا تمنا داریم که ما را در وسوسه های دژخیمانه، بدون محافظت نگذارد [2846-2849].
عیسی (یسوع یا یشوعا) که خود در معرض وسوسه قرار گرفت، می داند که ما انسان هایی ناتوان هستیم که با قوای خود به دشواری قادر به مقابله با شر هستیم. او دعای ملتسمانه ای پدر ما را به ما اهداء می کند که به ما می آموزد چگونه به وقت آزمون، به یاری رسانی خدا اعتماد کنیم.
«شریر» در دعای ای پدر ما، به یک قدرت یا انرژی منفی روحی اشاره نمی کند، بلکه شریر در مقام یک شخص است که در کتاب مقدس با نام های وسوسه گر، پدر دروغ، ابلیس یا شیطان از آن نام برده شده است [2850-2854، 2864].
هیچکس مایل نیست منکر شود که شریر در جهان، خشونتی ویرانگر دارد، پیرامون ما را نجواهای شیطانی فراگرفته است و این که در تاریخ پیوسته رویه هایی شیطانی در جریان بوده است. فقط در کتاب مقدس است که این امور به نام آورده شده اند: «زیرا ما را کُشتی گرفتن با خون و جسم نیست بلکه با ریاست ها و قدرت ها و جهانداران این ظلمت و با فوج های روحانی شرارت در جای های آسمانی» (اف، 6: 12). تمنای ادا شده در دعای ای پدر ما برای رهایی از شر، به کل فلاکت این جهان در پیشگاه خدا اشاره دارد و خواستار آن است که خدای قادر مطلق، ما را از همه بدی ها برهاند.
از زمان های دور، مسیحیان نیز مانند یهودیان همه دعاهای خود را با «آمین» به پایان می برند و به این ترتیب در واقع می گویند: «بله، چنین باشد!» [2855-2856، 2865].
آنجا که فردی به کلام خود، به زندگی و سرنوشت خود یا به شادمانی که در انتظار اوست، «آمین» می گوید، آسمان و زمین به یکدیگر می آیند و ما به هدف رسیده ایم، یعنی به محبتی که از ازل ما را آفرید ← 165.
